1. Tại sao ho?
• Khi có kích thích đường hô hấp (phấn hoa, lông thú, mùi hương, gia vị thức ăn...), sẽ có một luồng dẫn truyền thần kinh lên não, sau đó từ não có một luồng thần kinh tác động trở lại hệ thống cơ thành bụng, cơ hoành gây nên một cú tống nhanh, mạnh lượng khí trong phổi ra ngoài tạo ra ho (kể thì dài dòng nhưng phản ứng thì gần như tức thời với tốc đ?ộ dẫn truyền thần kinh lên tới 500 dặm/giờ!)
• Ho có vai trò quan trọng trong hệ thống tự vệ của cơ thể con người, nó giúp cho phổi loại trừ vật lạ cùng với dịch tiết đường hô hấp từ đó hạn chế các tác nhân gây hại cho phổi, nhưng ở một số bệnh nhân phản xạ này vượt quá mức cần thiết làm ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của họ,
2. Ho mạn tính là gì?
• Ho mạn tính là ho dai dẳng từ 8 tuần trở lên đối với người lớn, (4 tuần trở lên đối với trẻ em), là tình trạng bệnh gặp khá phổ biến trong cộng đồng (10 – 20% người lớn) gây không ít khổ sở cho bệnh nhân: mất ngủ, mất sức khỏe, những người trong gia đình hoặc đồng nghiệp lãng tránh...
• Không giống như ho do cảm, do cúm. Nguyên nhân của ho kèo dài thường không rõ ràng, kể cả khi được thăm khám và làm xét nghiệm nhiều lần.
• Ho mạn tính không phải luôn là dấu hiệu một tình trạng bệnh nặng, nhưng bệnh nhân có ho mạn tính thì phải được xem là một đấu hiệu quan trọng để theo dõi
3. Hiện nay ba nguyên nhân hàng đầu gây ho mạn tính là:
• Tăng tiết sau mũi (postnasal drip) hàng ngày các tuyến trong mũi, họng chúng ta tạo ra một lượng chất nhầy đáng kể để làm sạch và ẫm mũi họng, và chúng ta nuốt lượng dịch này một cách tự nhiên, mà không có cảnm giác. Khi lượng dịch này tăng lên bất thường và thường xuyên, có thể gây nên ho mạn tính
• Suyễn: đây là nguyên nhân khá phổ biến gây ho mạn tính ở người lớn, và là nguyên nhân hàng đầu gây ho mạn tính ở trẻ em, Ho trong trường hợp này thường có liên quan đến mùa, hoặc sau khi tiếp xúc với không khí lạnh hoặc sau một nhiễm trùng đường hô hấp trên. Khám thấy bệnh nhân có khò khè, thở nhanh
• Bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (Gastroesophageal reflux disease- GERD): acide dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, họng. Nhưng nếu sự kích thích liên tục thực quản, họng, thậm chí cả phổi thì sẽ gây ra ho mạn tính. GERD gây ra cảm giác ợ nóng, ợ chua. Một nửa số người ho do trào ngược ngưng không có triệu chứng về tiêu hóa
4. Trong tình trạng hiện nay hầu hết các BS không có thời gian hỏi, bạn cần chủ động khai tỉ mỉ: đang điều trị với các loại thuốc gì? có hút thuốc không? sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm không?..Từ đó bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân (qua sự đáp ứng của điều trị thử hơn là làm các xét nghiệm)
5. Đừng quên kể cho bác sĩ nghe về các dấu hiệu kèm theo khi ho: nghẹt mũi hoặc sổ mũi, có cảm giác chảy nước ở thành sau họng, khò khè hoặc thở nhanh, ợ nóng hoặc ợ chua, ho có máu...
6. Đối với trẻ em thì cần phân biệt được ho có đàm hay ho khan là yếu tố quan trọng để thầy thuốc phân biệt ho có liên quan đến nhiễm trùng hay ho do dị ứng (phần lớn là suyễn)
7. Những xét nghiệm mà bác sĩ có thể khuyên bạn nên làm là:
• CT xoang và kiểm tra nhiễm trùng xoang (đừng nên chụp xoang bằng phim thường vì khó được xem là tiêu chuẩn để chẩn đoán)
• X-quang phổi: để kiểm tra bệnh lý ở phổi
• Thử chức năng phổi: dể phát hiện một số vấn đề như hen suyễn
• Nội soi dạ thực quản dạ dày: kiểm tra trào ngược dạ dày, thực quản và các bệnh liên quan đến ống tiêu hóa...
8. Điều trị
Một số cách điều trị mà thầy thuốc có thể sẽ áp dụng cho bệnh nhân ho mạn tính:
Thuốc kháng dị ứng và chống phù nề giúp thông mũi là cách điều trị chuẩn cho dị ứng và tăng tiết mũi sau. Trong ho mạn tính, sử dụng loại thuốc kháng histamin đời cũ (gây buồn ngủ) sẽ có hiệu quả hơn
Khí dung corticoid hiện nay là loại thuốc có hiệu quả nhất để kiểm soát cơn suyễn và ho kéo dài có liên quan đến suyễn, mặc dù ít độc hơn dùng đường uống nhưng sử dụng lâu dài vẫn có thể có thể có tác dụng phụ như làm mõng da, thâm da, loãng xương, đục thuỷ tinh thể, trẻ em thì chậm lớn…
Ho do trào ngược dạ dày thực quản có thể điều trị đơn độc bằng cách thay đổi lối sống: duy trì cân nặng tốt; ăn nhiều bửa với từng bửa nhỏ; hạn chế các chất kích thích: rượu, Sô-cô-la, thức ăn cay, chiên, chỉ đi nằm sau ăn 3- 4 giờ, và nằm đầu cao. Nếu kiên trì áp dụng thì thường có kết quả tốt sau vài tháng. nếu không hiệu quả có thể sử dụng các loại thuốc ức chế bơm proton như: esomeprazole (Nexium), lansoprazole (Prevacid), omeprazole (Prilosec, loset), pantoprazole (Protonix) và rabeprazole (Aciphex). Đây là những loại thuốc khá an toàn, có thể sử dụng trong thời gian dài
Nếu đang dùng thuốc ức chế men chuyển (ACE) thì có thể thay đổi thuốc
Giãm thuốc lá: được coi là cách trị liệu tốt nhất cho viêm phế quản mạn tính
Một số điều trị theo kinh nghiệm nếu vẫn thất bại trong việc tìm kiếm nguyên nhân (thường là giãm ho, giãn phế quản...)
• Ho có vai trò quan trọng trong hệ thống tự vệ của cơ thể con người, nó giúp cho phổi loại trừ vật lạ cùng với dịch tiết đường hô hấp từ đó hạn chế các tác nhân gây hại cho phổi, nhưng ở một số bệnh nhân phản xạ này vượt quá mức cần thiết làm ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của họ,
2. Ho mạn tính là gì?
• Ho mạn tính là ho dai dẳng từ 8 tuần trở lên đối với người lớn, (4 tuần trở lên đối với trẻ em), là tình trạng bệnh gặp khá phổ biến trong cộng đồng (10 – 20% người lớn) gây không ít khổ sở cho bệnh nhân: mất ngủ, mất sức khỏe, những người trong gia đình hoặc đồng nghiệp lãng tránh...
• Không giống như ho do cảm, do cúm. Nguyên nhân của ho kèo dài thường không rõ ràng, kể cả khi được thăm khám và làm xét nghiệm nhiều lần.
• Ho mạn tính không phải luôn là dấu hiệu một tình trạng bệnh nặng, nhưng bệnh nhân có ho mạn tính thì phải được xem là một đấu hiệu quan trọng để theo dõi
3. Hiện nay ba nguyên nhân hàng đầu gây ho mạn tính là:
• Tăng tiết sau mũi (postnasal drip) hàng ngày các tuyến trong mũi, họng chúng ta tạo ra một lượng chất nhầy đáng kể để làm sạch và ẫm mũi họng, và chúng ta nuốt lượng dịch này một cách tự nhiên, mà không có cảnm giác. Khi lượng dịch này tăng lên bất thường và thường xuyên, có thể gây nên ho mạn tính
• Suyễn: đây là nguyên nhân khá phổ biến gây ho mạn tính ở người lớn, và là nguyên nhân hàng đầu gây ho mạn tính ở trẻ em, Ho trong trường hợp này thường có liên quan đến mùa, hoặc sau khi tiếp xúc với không khí lạnh hoặc sau một nhiễm trùng đường hô hấp trên. Khám thấy bệnh nhân có khò khè, thở nhanh
• Bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (Gastroesophageal reflux disease- GERD): acide dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, họng. Nhưng nếu sự kích thích liên tục thực quản, họng, thậm chí cả phổi thì sẽ gây ra ho mạn tính. GERD gây ra cảm giác ợ nóng, ợ chua. Một nửa số người ho do trào ngược ngưng không có triệu chứng về tiêu hóa
4. Trong tình trạng hiện nay hầu hết các BS không có thời gian hỏi, bạn cần chủ động khai tỉ mỉ: đang điều trị với các loại thuốc gì? có hút thuốc không? sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm không?..Từ đó bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân (qua sự đáp ứng của điều trị thử hơn là làm các xét nghiệm)
5. Đừng quên kể cho bác sĩ nghe về các dấu hiệu kèm theo khi ho: nghẹt mũi hoặc sổ mũi, có cảm giác chảy nước ở thành sau họng, khò khè hoặc thở nhanh, ợ nóng hoặc ợ chua, ho có máu...
6. Đối với trẻ em thì cần phân biệt được ho có đàm hay ho khan là yếu tố quan trọng để thầy thuốc phân biệt ho có liên quan đến nhiễm trùng hay ho do dị ứng (phần lớn là suyễn)
7. Những xét nghiệm mà bác sĩ có thể khuyên bạn nên làm là:
• CT xoang và kiểm tra nhiễm trùng xoang (đừng nên chụp xoang bằng phim thường vì khó được xem là tiêu chuẩn để chẩn đoán)
• X-quang phổi: để kiểm tra bệnh lý ở phổi
• Thử chức năng phổi: dể phát hiện một số vấn đề như hen suyễn
• Nội soi dạ thực quản dạ dày: kiểm tra trào ngược dạ dày, thực quản và các bệnh liên quan đến ống tiêu hóa...
8. Điều trị
Một số cách điều trị mà thầy thuốc có thể sẽ áp dụng cho bệnh nhân ho mạn tính:
Thuốc kháng dị ứng và chống phù nề giúp thông mũi là cách điều trị chuẩn cho dị ứng và tăng tiết mũi sau. Trong ho mạn tính, sử dụng loại thuốc kháng histamin đời cũ (gây buồn ngủ) sẽ có hiệu quả hơn
Khí dung corticoid hiện nay là loại thuốc có hiệu quả nhất để kiểm soát cơn suyễn và ho kéo dài có liên quan đến suyễn, mặc dù ít độc hơn dùng đường uống nhưng sử dụng lâu dài vẫn có thể có thể có tác dụng phụ như làm mõng da, thâm da, loãng xương, đục thuỷ tinh thể, trẻ em thì chậm lớn…
Ho do trào ngược dạ dày thực quản có thể điều trị đơn độc bằng cách thay đổi lối sống: duy trì cân nặng tốt; ăn nhiều bửa với từng bửa nhỏ; hạn chế các chất kích thích: rượu, Sô-cô-la, thức ăn cay, chiên, chỉ đi nằm sau ăn 3- 4 giờ, và nằm đầu cao. Nếu kiên trì áp dụng thì thường có kết quả tốt sau vài tháng. nếu không hiệu quả có thể sử dụng các loại thuốc ức chế bơm proton như: esomeprazole (Nexium), lansoprazole (Prevacid), omeprazole (Prilosec, loset), pantoprazole (Protonix) và rabeprazole (Aciphex). Đây là những loại thuốc khá an toàn, có thể sử dụng trong thời gian dài
Nếu đang dùng thuốc ức chế men chuyển (ACE) thì có thể thay đổi thuốc
Giãm thuốc lá: được coi là cách trị liệu tốt nhất cho viêm phế quản mạn tính
Một số điều trị theo kinh nghiệm nếu vẫn thất bại trong việc tìm kiếm nguyên nhân (thường là giãm ho, giãn phế quản...)
Theo MayoClinic.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét