Cấp cứu và sơ cứu

Hôm nay, họp lệ trưởng trạm y tế xã, mình có 5 phút cuối cùng. Q thường chơi ngặt nghèo với mình như vậy: cho nói ngắn vào cuối giờ!  Thôi thì cho bao nhiêu...chơi bấy nhiêu. Thật tình mình cũng đâu có...dai, nhưng cho ngắn quá đành phải quăng lên blog...chơi tiếp.

Số là có vài bạn ở trạm không đồng tình khi mình so sánh (có phê phán) số cas cấp cứu của cả hệ thống trạm y tế (chừng 10 cas/tuần) và bệnh viện đa khoa huyện (vài trăm cas/tuần), và có bạn cho rằng trạm y tế không có cấp cứu mà chỉ có sơ cứu.

Không có giờ nói, nhưng dư giờ...nhậu, nên dù hơi sỉn sỉn, mình cũng ráng  gõ lóc cóc mấy dòng này.

  

Vậy khi nào là một trường hợp cấp cứu y khoa? (A medical emergency) đó là tình trạng một tai nạn hoặc bệnh lý cấp tính, được coi như có nguy cơ tức thì đoe dọa tính mạng hoặc sức khỏe con người (...) tùy thuộc vào mức độ năng nhẹ của tình huống cấp cứu và phương tiện điều trị mà sẽ có nhiều cấp độ chăm sóc được áp dụng, từ sơ cứu ban đầu cho đến săn sóc nội khoa đặc biệt hoặc phẩu thuật khẩn cấp, nơi cấp cứu cũng rất đa dạng: từ ngoài đường cho tới nhà thương, nói chung là mọi chỗ.

Còn Sơ cấp cứu (First aid) là sự hỗ trợ, giúp đỡ  đầu tiên cho bệnh nhân hoặc nạn nhân với mục đích duy trì mạng sống, tránh tổn thương thêm, góp phần làm hồi phục nhanh hơn (sơ cứu  là bắt dầu cho quá trình hồi phục) Người sơ cấp cứu thường là không chuyên nghiệp, được huấn luyện và có phương tiện tối thiểu. Với những bệnh nhẹ, vết thương nhẹ có thể hồi phục tốt sau khi sơ cấp cứu mà không cần chăm sóc y khoa (làm cá bị đứt tay chảy máu, lần mò rửa, xức thuốc, băng lại vài bửa là khỏi). Nhưng trường hợp nặng, sơ cứu xong thì chuyển tiếp đến cơ sở y tế để được chăm sóc cấp độ cao hơn. 

Theo cấp độ điều trị , mình thấy người ta phân từ thấp đến cao như sau:  sơ cứu (first aid), chăm sóc ban đầu (Primary care), chăm sóc bậc hai (Secondary care); chăm sóc bậc ba (Tertiary healthcare) và cuối cùng là bậc bốn (Quaternary care)

Như vậy: sơ cứu là một cấp độ chăm sóc/điều trị (level)

Còn cas cấp cứu là một tình huống...(situation)

Một trường hợp tai nạn, (có thể là nhẹ) hoặc một đứa trẻ sốt cao co giật đến trạm y tế cần được xem như một trường hợp cấp cứu, và hầu hết các trường hợp cấp cứu đều đòi hỏi phải can thiệp tức thì để hạn chế tình trạng trở nên xấu hơn. 
Hơn nữa, sơ cứu là dành cho người không chuyên, được huấn luyện những kỹ năng sơ cứu căn bản, còn tại trạm y tế là chăm sóc/điều trị ban đầu do nhân viên y tế chuyên nghiệp thực hiện. (Primary care - khác với săn sóc sức khỏe ban đầu - Primary health care)