Đồn Rạch Cát

còn dân xứ mình thì gọi là Đồn Rạch Cốc, "đi qua Đồn chơi" thì ai cũng biết ngay là...qua chơi bên Đồn Rạch Cát, nằm bên bờ sông Soài Rạp nhưng lại mang tên của sông Rạch Cát cách xa hơn 1km, nghe nói cả xứ Đông Dương khó kiếm cái nào lớn hơn cái này, vậy mà ở sát vách nhiều người chưa tới, đúng là Phật nhà không linh.

Tên gọi đúng của nó là OUVRAGE DU RACH CAT, người ta dịch là đồn, là pháo đài, là thành lũy...tùm lum, nhưng có lẽ nên gọi là đồn với nghĩa là đồn lũy (ouvrage) thì thích hợp với cái...đồn này. 

Bảng tên của đồn qua hơn trăm năm, lỗ chỗ vết đạn

Tường thành dày từ nửa thước tây trở lên, vết đạn bắn xuyên chưa được 2 phân! quả thật đây là nơi cố thủ tuyệt vời thời đó.

Vết đạn chiến tranh không hề hấn gì

Nhưng đạn thời gian thì bắn vở toát...

Lổ châu mai bên trong tường thành

Bờ tường thành với hàng lổ châu mai hường ra mặt sông Soài Rạp

Độ dày của vòm sắt bảo vệ khẩu cà - nong 240 ly (?)(chú lính nói là 950 ly!)

Khẩu cà-nông này là 138 ly, chỉ còn cái vỏ, các chi tiết nhỏ được tháo mất (có lẽ đây là cách  không để cho  "địch quân" sử dụng?

2 thằng này, 1 cựu binh chiến trường Campuchia, một giám đốc DN đi  Đông Tây tùm lum nhưng cái  Đồn vĩ đại sát bên vách này thì mới biết

P/S

Đọc bài báo này có nhiều điểm cần nghiên cứu thêm:

• "Đồn Rạch Cát có hình cung đối xứng..." nhưng theo bảng vẽ này từ năm 1933 thì nó thẳng băng

• "Đồn Rạch Cát được thực dân Pháp xây dựng trong 7 năm (từ 1903 - 1910)...:" nhưng hình như có tài liệu nói là từ 1905 - 1914, hoặc từ năm 1904...
• "Trên cổng đồn vẫn còn có thể đọc được dòng chữ “Ouvreges du Rach Cat 1910”. Thật tình tui đã quá cố gắng vẫn không đọc được như nhà báo đọc, tui nghi nhà báo này "xạ" thêm
• "Việc xây dựng pháo đài này ngốn hết 7 tỉ franc thời đó..." Hình như bớt một số không thì hợp lý hơn, chứ 7 tỉ thì quá trớn. Xài sang như Mỹ mà tốn ở VN trong 20 năm chiến tranh chưa qua 20 tỉ đô mà.
• Còn chuyện 3 tầng ngầm? Có thể có một số chỗ sâu 3 tầng ngầm, còn cửa ngầm ra sông Soài Rạp? có lẽ mãi mãi nó vẫn còn ngầm trong suy đoán của chúng ta.